Halide Edip Adıvar
Halide Edip Adıvar Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri
Halide Edip Adıvar (d. 1882 – ö. 9 Ocak 1964) Türk yazar, siyasetçi, akademisyen, öğretmen.
Türk edebiyatının önemli yazarlarından olan Halide Edib Adıvar, 1884 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. İlköğrenimini özel dersler alarak tamamladıktan sonra Üsküdar Amerikan Koleji‘ne gitti. Küçük yaşlardan itibaren İngilizce dersi aldı. İlk çeviri kitabı “Ana” 1897 yılında yayımlandı. Üsküdar Amerikan Koleji’nden mezun olduktan sonra çeşitli eserlerin çevirisini yaptı. İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle birlikte kadın hakları konusunda yazılar yazdı. İlk yazısı, “Tanin” adlı gazetede yayımlandı.
Bir dönem öğretmenlik ve müfettişlik görevlerinde bulundu. Teali-i Nisvan Cemiyeti’nin (Kadınları Yükseltme Derneği) kurucularından biri oldu.
İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini protesto etmek için düzenlenen Fatih, Beşiktaş, Kadıköy ve Sultanahmet mitinglerinde yaptığı ateşli konuşmalarla dikkat çekti.
Mili Mücadele‘ye katılmak için Anadolu’ya gitti. İngilizlerin İstanbul’u işgal etmesi üzerine İstanbul Hükümeti tarafından idama mahkum edildi. Kurtuluş Savaşı sırasında cephede görev yapan Halide Edib’e; Sakarya Savaşı’nda onbaşı, İzmir’in kurtuluşunun ardından da başçavuş rütbesi verildi.
Cumhuriyetin ilanından sonra yurtdışına giderek 14 yıl İngiltere ve Fransa’da kaldı. 1939 yılında Türkiye’ye döndü ve İstanbul Üniversitesi‘nde görev yapmaya başladı. 1950 yılında Demokrat Parti‘den İzmir Milletvekili seçilerek Meclis’e girdi. Halide Edip Adıvar, 9 Ocak 1964 tarihinde hayatını kaybetti.
HALİDE EDİP ADIVAR’IN ESERLERİ
Roman
- Vurun Kahpeye
- Handan (Türk edebiyatında kadın psikolojisini konu alan ilk eser olarak kabul edilir. Kendi mektuplarını bir araya getirip oluşturduğu bir eser olması sebebiyle aynı zamanda otobiyografik özellik taşır.)
- Ateşten Gömlek
- Sinekli Bakkal (İkinci Abdülhamit döneminde İstanbul’un kenar mahallesinde yaşayan farklı niteliklere sahip karakterler üzerinden Doğu-Batı sorunsalını ele almıştır.)
- Tatarcık
- Yeni Turan
- Raik’in Annesi
- Seviyye Talip
Hikaye
- İzmir’den Bursa’ya (Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Falih Rıfkı Atay ile birlikte yazmıştır.)
- Dağa Çıkan Kurt
- Harap Mabetler
Anı
- Türkün Ateşle İmtihanı (Kurtuluş Savaşı’nın belirli bir dönemini anlatan bu eser, yapılan mücadelenin nasıl şartlar altında ve ne fedakarlıklarla yapıldığını ortaya koyar. Romanın büyük bit bölümü Peyami’nin hatıra defterinden oluşmaktadır.)
- Mor Salkımlı Ev (Bu eserde Halide Edip Adıvar kendi hayatını anlatmaktadır.)
Oyun
- Maske ve Ruh