Kriptografi, bilgi ve iletişimin gizliliğini sağlamak, bütünlüğünü korumak ve yetkilendirilmemiş erişime karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan bir bilim ve sanat dalıdır. Temel olarak, kriptografi, matematiksel algoritmalar, anahtarlar ve protokoller kullanarak veriyi güvenli hale getirme sürecini inceleyen bir disiplindir.
Kriptografi üç temel hedefi gerçekleştirir:
- Gizlilik (Confidentiality): Bilgilerin sadece yetkilendirilmiş kişiler veya sistemler tarafından anlaşılabilir olmasını sağlar. Bu, verinin şifrelenerek, anlaşılması zor hale getirilmesi veya şifreli verinin sadece yetkili kişiler tarafından çözülebilmesi anlamına gelir.
- Bütünlük (Integrity): Bilginin değiştirilmediğini ve manipüle edilmediğini doğrular. Kriptografik yöntemler, bilgilerin iletim veya depolama süreçlerinde bozulmasını önlemek için kullanılır.
- Kimlik Doğrulama (Authentication): İletişimdeki tarafların kimliklerini doğrulamayı sağlar. Bu, bir kişinin veya bir sistemin gerçekten iddia ettiği kimlik olup olmadığını doğrulamak için kullanılır.
Kriptografi, simetrik ve asimetrik olmak üzere iki ana kategorideki anahtar kullanımına dayanır:
- Simetrik Anahtarlı Kriptografi (Symmetric-key Cryptography): Aynı anahtarın hem şifreleme hem de şifre çözme işlemlerinde kullanıldığı bir yöntemdir. İletişen tarafların aynı anahtara sahip olması gerekmektedir.
- Asimetrik Anahtarlı Kriptografi (Asymmetric-key Cryptography): Farklı anahtar çiftleri kullanılarak gerçekleştirilir: biri şifreleme için (genel anahtar), diğeri şifre çözme için (özel anahtar). Genel anahtar herkesle paylaşılabilir, ancak özel anahtar sadece sahibi tarafından bilinir.
Kriptografi, günlük yaşamda kullanıcı bilgilerini korumaktan, finansal işlemlerin güvenliğini sağlamaya kadar birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. İnternet üzerindeki iletişim, güvenliği sağlamak adına kriptografik yöntemlerle korunmaktadır.