Devriye Nedir?
Devriye Nedir, Devriyenin Özellikleri, Devriye Örnekleri
Devriye Nedir? : Tasavvuftaki “devir nazariyesi” düşüncesini konu edinen şiirlere devriye denir.
Devir Nazariyesi (görüşü): Hz. Muhammed’in “Ben nebi iken Adem su ile çamur arasındaydı” hadisi ile ilgilidir. Tasavvuf düşüncesine göre hiçbir şey yokken Mutlak Varlık ve Hz. Muhammed’in ruhu ezelden beri vardır. Buna “varlık alemi” denir. Bir de “görünür alem, maddi alem” vardır. “Vakti gelen ruhun görünür aleme yani yeryüzüne inmesi, burada çeşitli aşamaları geçtikten sonra insan-ı kamil derecesine ulaşıp hakikatin peşinde koşarak geldiği noktaya yönelmesi, kısacası Allah’tan gelen varlığın tekrar Allah’a ulaşması” devir düşüncesinin özünü oluşturmaktadır.
Devriyenin Özellikleri
- Sözlük anlamı olarak “dönmek, dönüp dolaşmak, bir şeyin kendi etrafında dönmesi” anlamlarına gelen devir sözcüğünden türemiştir.
- Tasavvufta, ezelden beri var olan insan ruhunun ve bütün varlıkların Allah’tan geldiği ve yine ona döneceği düşüncesini (devir nazariyesi) işleyen şiirlerdir.
- Varlık aleminden yeryüzüne inmeye “nüzul’; tekrar Mutlak Varlık’a yani Allah’a dönmeye “uruc”, devir şeklindeki bu iniş ve çıkışı konu olarak işleyen şiirlere ise “devriye” denir.
Devriye Örnekleri
Kimbilir – Karamanlı Gürfani
Katre idim ummanlara karıştım
Kaç bulandım kaç duruldum kimbilir
Devre edip alemleri dolaştım
Bir sanata kaç sarıldım kimbilirBulut olup ağdığımı bilirim
Boran ile yağdığımı bilirim
Alt’ anadan doğduğumu bilirim
Kaç ebeden kaç soruldum kimbilir
Kaç kez gani oldum kaç kere fakir
Kaç kez altın oldum kaç kere bakır
Bilmem ki kaç katip ismimi okur
Kaç defterde kaç dürüldüm kimbilir
Bazı nebat oldum toprakta sürdüm
Bilmem kaç atanın sulbünde durdum
Kaç defa cennet-i alaya girdim
Cehenneme kaç sürüldüm kimbilir
Devriye – Hüsni
Kudretten gözüme çekildi perde
Vaktim tamam olup ahir yerde
Çıkıp ten donundan cihana geldimÜryan püryan edip beni soydular
Nazik tenim teneşirde yuydular
Alıp gidip kabristana koydular
Hayf ben o sessiz virana geldimGörün beni nerden gelip gitmişim
Cemadattan nebatata yetmişim
Yeryüzünde yeşil yeşil bitmişim
Sefil sefil batn-ı hayvana geldim
Çok seyr ü devredip geldim ben ey can
Bildim cihan yine evvelki cihan
Bundan ötesini etmezem beyan
Bu sırrı saklayıp pinhana geldim