Vektörel Büyüklükler

9. Fizik Dersi kapsamında Fizik Bilimine Giriş ünitesinde ele alınan bir konudur. Fizik için ölçülen büyüklükler ya skaler ya da vektörel olarak sınıflanır, başka alternatif yoktur. Skaler büyüklüklerle vektörel büyüklükler arasındaki fark, şiddetlerinin yanı sıra bir yönleri olup olmamasıdır. Skaler büyüklükler yalnızca bir sayıyla ve birimle yani şiddetle ifade edilebilir. Vektörel büyüklükler ise sayının ve birimin (şiddetin) yanında mutlaka doğrultu ve yön bilgisi de gerektirir; vektörel bir niceliğin hem şiddeti hem de yönü vardır. Büyüklük yerine nicelik kelimesi de kullanılır.

Vektörel Büyüklükler Örnekleri

Vektörel büyüklüklerin bir başlangıç noktası, büyüklüğü (şiddetini gösteren bir sayı ve birimi), doğrultusu ve yönü vardır. Vektörel büyüklükler genellikle grafiksel olarak uçlarında ok bulunan çizgilerle (vektör diyeceğiz bunlara) gösterilir. Çizilen doğrunun (vektörün) uzunluğu ele aldığımız niceliğin seçilen ölçekteki şiddetini (ne kadar büyük olduğunu), ok işaretinin yönü de bu büyüklüğün yönünü gösterir.

• Konum: Bir cismin nerede olduğunu belirlemek için sadece cismin bir referans noktasına göre ne kadar uzakta olduğunu bilmemiz yetmez, hangi yönde olduğunu da bilmemiz gerekir. Aşağıdaki şekildeki A kutusu da B kutusu da 0 noktasında göre 9 m uzaklıktalar. Uzaklıkları aynı olsa da ikisi de aynı yerde değiller. A kutusunun konumu 8 m sola, B kutusunun konumu 13 m sağa şeklinde ifade edilir.
• Hız: Süratin aksine hız için yön bilgisine ihtiyaç vardır. Bir uçağın sürati size ne kadar süratli gittiğini söyler ama hangi yöne gittiğini söylemez. Uçağın hızı size hem ne kadar hızlı gittiğini hem de hangi yöne gittiğini anlatır. Örneğin uçağın hızı 1200 km/sa batıya diyebiliriz.
• Kuvvet de vektörel büyüklüktür. Bir cismin kütlesi skalerk bir büyüklük iken ağırlığı vektörel bir büyüklüktür. Çünkü ağırlık yer çekiminden dolayı cisme uygulanan kuvvettir ve yönü vardır, hep yere doğrudur.
• İvme
• Elektriksel Alan
• Yer Değiştirme
• Manyetik Alan