Hipotalamus, beyindeki limbik sistemde bulunan, birçok farklı işlevi kontrol eden bir bölgedir. Hipotalamus, iç salgı bezleri ve otonom sinir sistemi üzerinde etkili olur ve hormonal ve davranışsal tepkileri düzenler.
Hipotalamus, vücut sıcaklığı, kan basıncı, susuzluk, açlık, uyku ve uyanıklık düzenlemesi gibi hayati işlevlerin kontrolünü sağlar. Ayrıca, hipotalamus, salgılanan hormonların kontrolünde önemli bir rol oynar. Örneğin, hipotalamus, tiroid, böbrek üstü bezi ve cinsiyet hormonlarının salgılanmasını kontrol eder.
Ayrıca, hipotalamus, stres tepkilerini de düzenler. Stres durumunda, hipotalamus kortizol adı verilen bir hormonun salınmasını uyarır. Kortizol, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olur ve bağışıklık sistemi, kan şekeri düzeyleri ve kan basıncı gibi hayati işlevleri düzenler.
Sonuç olarak, hipotalamus, vücudun pek çok farklı fonksiyonunu düzenleyen önemli bir beyin bölgesidir. Bu nedenle, hipotalamusta meydana gelen bozukluklar ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Hipotalamus, beyinde talamusun altında bulunan ve üçüncü ventrikülün tabanını oluşturan önbeyin bölgesidir. Küçük nukleuslardan oluşur ve en önemli görevlerinden birisi hipofiz bezi aracılığı ile beyin ve endokrin sistem arasındaki bağlantıyı sağlamaktır.
Tüm omurgalılarda bulunur. İnsanda, kabaca bir badem şeklindedir. Memelilerde beyin merkezleri arasında ilinti sağlar. Vücut sıcaklığı mekanizmasını, sempatik sinir sistemini ve hipofizin çalışmasını denetler. Susama, acıkma hislerinin merkezi olup vücut ısısını ve kan basıncını ayarlar. Ayrıca ürettiği RF maddesi ile hipofizi uyarır. İç denge (homeostaz) hipotalamus ile korunur. Karbonhidrat-yağ-protein metabolizmasını dengeler. Hipofiz, alt uç kısmında küçük bir yuvarlak durumundadır. Hipofiz arka lobunun salgıladığı antidiüretik hormon ile oksitosin denen madde hipotalamusta yapılıp hipofize aktarılmaktadır. Duyguların fiziksel temeli de hipotalamus tarafından oluşturulmaktadır.
Hipotalamusun Görevleri Nelerdir?
- Nörendokrin kontrol
- Homeostaz (Kararlı iç denge)
- Termoregülasyon (Vücut sıcaklığı)
- Kan basıncı ve iyon dengesi
- Beslenme
- Eşeysel davranışların düzenlenmesi
- Korku ve nefret (defansif davranış)
- Biyolojik ritim kontrolü (uyku-uyanıklık)
- Ürettiği RF ile hipofiz uyarma