Uzman Matematik Öğretmeni Halil İbrahim CEREN sizler için “Sayı ile Rakam Arasındaki Farklar Nelerdir?” sorusunu detaylıca cevaplıyor.
Rakam Nedir : Sayıları yazılı olarak göstermeye yarayan sembollere rakam denir.
Sayı Nedir : Rakamların tek başına veya bir çokluk belirtecek şekilde bir araya getirilmesi ile oluşturulan ifadeye sayı denir.
Rakam ile sayı arasındaki fark sayıların rakamları kullanarak tek başına veya çokluk belirtecek şekilde ifade oluşturmasıdır.
Sayı ile Rakam Arasındaki Farklar
1. Her rakam bir sayıdır. Fakat her sayı bir rakam değildir.
2. -1,-2,-3,-4,-5,-6,-7,-8,-9 negatif sayılardır, rakam değillerdir.
3. 9 ( Dokuz ) bir rakam ve aynı zamanda bir sayıdır.
4. 53 ( Elli üç ) ise bir sayıdır, bir rakam değildir.
5. 0 ( sıfır ) sayısı bütün sayıların tam katıdır.
6. Rakam, sayıları gösteren işaretlerdir. Fark budur
Rakamlar Sayıların Alfabesidir
Bu yazıda rakam ve sayı kavramlarını farklı bir bakış açısıyla anlatmaya çalışacağız. Acaba, her sayı bir rakam mıdır? Yoksa, her rakam bir sayı mıdır? Gelin hep beraber bu sorulara yanıt arayalım…
Günlük kullanımda, sayılar ve semboller hakkında bilgisi olmayanların, rakam ve sayı kavramlarını birbirine karıştırmaları normal karşılanabilir. Ama, matematiksel kavramlar hakkında bilgisi olanların, matematiğin temelini oluşturan rakam ve sayı kavramlarını birbirine karıştırması ve üzerine basa basa vurgulaması…
Konuşmacılar, kendilerini ifade etmek için birçok kelimeden faydalanırlar. Daha doğrusu, doğru sıraya koyulmuş harflerden. Harfler aracılığıyla bir kelime oluşturulabilir, hatta bir tek harf bile çoğu zaman bir kelimeyi ifade edebilecek kavram genişliğine erişebilir. Kavramlardaki anlam sırasının önemi özü ifade eder. Özlü yaklaşımlar sayesinde de parçalara rahatlıkla inilebilir.
Matematik dersine ilgisiz olanlar dahi taban kavramını duymuşlardır. Onluk tabanda rakamlar ‘0’ ve ‘9’ dahil olmak üzere arasındaki tam sayılardır. Eğer tabanımız ‘14’ lük taban olsaydı ‘12’ ye rakam diyebilirdik, oysaki ‘12’ onluk taban da iki basamaklı bir sayıdır.
Türkçe okuma-yazma bilen biri, bir “KELİME” yazmak isterse önce alfabedeki 29 harften uygun olanları seçer ve anlamlı bir şekilde yazmak istediği “KELİME” yi yazar, ki bu durumu matematiğe uyarlarsak 29’luk tabana karşılık gelir.
Rakam ve sayı kavramalarını ele alırsak “Rakamlar Sayıların Alfabesidir” diyebiliriz. Nasıl ki harfler sayesinde kelimeler oluşursa, rakamlar sayesinde de sayılar oluşur.
Olaya bir de mizahi açıdan yaklaşmaya çalışalım. “SAYI” ları “RAKAM” ların içinde ararsak sadece “A” harfi bulunabilir. Peki “A” harfi neyi ifade eder? Sizin de bildiğiniz gibi alfabedeki ilk harfi (başlangıç harfi) ifade eder. Şimdi “SAYI” ları “RAKAM” ların içinde tekrar ararsak sadece ve sadece başlangıç sayıları olan ‘0’ ile ‘9’ dahil olmak üzere arasındaki tam sayılara rastlarız, ki bu sembollerin ana adı; RAKAM, diğer adı ise; SAYI dır. Nüfus cüzdanlarında her iki kavramda geçtiği için her ikisini kullanmakta da bir sıkıntı yoktur.
Rakam ile Sayı Arasındaki İlişki
Peki “RAKAM” ları “SAYI” ların için de ararsak bir sonuç elde edebilir miyiz? Görüldüğü gibi tekrar “A” harfi göze çarpacak ve kuramımızı çift taraflı gerektirmeden yola çıkarak ispatlayacak ve bize “Ancak ve Ancak” böyledir, diyebilme imkanını verecektir.
Yapılan yanlışlardan biri olan “Rakam” ve “Sayı” kavramlarını birbirinin yerine kullanmak, “HARF” ve “KELİME” kavramlarını birbirinin yerine kullanmaya benzer. Bir “KELİME” yazabilmek için harflere ihtiyaç hasıl olacaktır, ama bir “KELİME” den bir “HARF” yazmak istersek; ‘K’, ‘E’, ‘L’, ‘İ’… görüldüğü gibi kelimenin parçacıklarıdır, harfler.
Bir kişinin farklı unvanlara sahip olması; kişinin ne kadar farlı olduğunun, ne kadar özel olduğunun ve öz olduğunun bir göstergesidir.( Göstergeler ölçüm cihazlarında en küçük parçaları sırayla tarar, ki bu parçalar özü oluşturur.) Nihayet aradığımız ‘öz’ kavramını niteledik. Yazının başında öz kavramını rakamı nitelerken kullanmıştık. Özler en küçük parçayı, bir puzzle parçasını ve bunlar gibi olan başlangıçları niteler. Bu niteliğe sahip olan rakamlar da özdür, o halde rakamlar da bir şeylerin başlangıcıdır, ki bunlar da sayılardır.
Sonuç olarak her ne kadar günümüzde rakam kavramı sayı kavramı yerine çokça kullanılıyor olsa da rakam başka sayı ise başka bir kavramdır. Ama, şunu da unutmamak gerekir: “galat-ı meşhur lügat-ı fasihadan evladır”…
Rakamlar, sayıları yazılı olarak göstermemize yarayan sembollerdir/işaretlerdir. Rakamlar {0,1,2,3,4,5,6,7,8,9} olmak üzere toplam 10 adettir. Ama, sayılar ise sonsuzdur. Rakam ile sayı arasındaki fark sayıların rakamlardan oluşmasıdır. Yani, her rakam bir sayıdır, fakat her sayı bir rakam değildir. Örneğin, 23 bir sayıdır ve 2 ve 3 rakamlarıyla yazılır. {-1,-2,-3,-4,-5,-6,-7,-8,-9} Bunlar negatif sayılardır. Rakam değildir.