Sophie Germain

KISACA SOPHIE GERMAIN’IN HAYATI

Sophie Germain, 1 Nisan 1776 tarihinde Fransa’nın Paris şehrinde doğmuş olan bir Fransız matematikçi ve fizikçidir. Germain, özellikle sayı teorisi ve elastisite teorisi konularındaki çalışmalarıyla bilinir. Aynı zamanda, kadınların 18. ve 19. yüzyıllarda matematik ve bilim alanında mücadeleleri konusunda bir öncü olarak da kabul edilir.

SOPHIE GERMAIN’IN HAYATI

Germain, 1 Nisan 1776’da Paris, Fransa’da doğdu. Babası Ambroise-Francois’in mesleği hakkında ortada bir belirsizlik hâkim. Babasının çok zengin bir ipek tüccarı olduğunu iddia edenlerin aksine, onun bir kuyumcu olduğuna inananlar da vardı. Sophie’nin babası, 1789’da burjuvazinin temsilcisi olarak Etats-Generaux’a (Fransız Devrimi’nden önceki dönemde görev yapmış bir parlamento) seçildi. Bu nedenle Germain’in babası ve arkadaşları arasında felsefe ve siyaset üzerine birçok tartışmaya tanık olabileceği varsayılmaktadır.

Fransız İhtilali’nin en kanlı çatışmalarının yaşandığı o dönemde ailesi Sophie’nin siyasetle ilgilenmesini istemiyordu. Hatta onun bu karışık dönmede dışarı çıkmasını yasaklamıştı. Sophie can sıkıntısını gidermek için babasının kütüphanesinde vakit geçirmeye başladı ve matematiğe olan ilgisi burada başladı. Kütüphanede matematikle ilgili her kitabı inceledi ve hatta kendi kendine Latince ve Yunanca öğrendi. Bu iki dil ile Leonhard Euler ve Isaac Newton’un yaptığı çalışmaları okuyabilme imkanına sahip oldu. Ailesi, kızlarının matematiğe olan ilgisine razı değildi; onu durdurmaya çalıştılar. Ancak zaman geçtikçe kızlarının bu konu hakkında ciddi olduğunu anladılar.

1794’te Ecole Polytechnique (Paris yakınlarındaki Palaiseau bölgesinde bulunan, devlete bağlı yüksek eğitim ve araştırma kurumu) açıldı. Kadın olduğu için, Sophie’nin bu okula girmesi yasaktı ancak ders notlarını almayı ve çalışmalarını Joseph Louis Lagrange’e (bir öğretim üyesi) göndermeyi başardı.

Sophie, Paris Bilimler Akademisi’nin sponsor olduğu bir yarışmayı duyduğunda esnekliğe olan ilgisi başladı. Yarışma Ernst Chladni’nin titreşimli metal plakalarla yaptığı deneylerle ilgiliydi. Makalesini 1811’de sundu, ancak ödülü kazanamadı. Daha sonra şansını aynı yarışmada tekrar denedi fakat yine başarısız oldu. Ancak üçüncü denemesinde Paris Bilimler Akademisi’nden bir ödül kazanan ilk kadın oldu.

Sophie, Adrien-Marie Legendre’nin eserlerini inceledikten sonra 1798’de sayılar teorisi ile ilgilenmeye başladı. Daha sonra onunla sayı teorisi ve daha sonra esneklik üzerine yazışmalara başladı. Bir süre sonra Sophie sayı teorisine olan ilgisini kaybetti. Daha sonra, 1815’te, Fermat’ın Son Teoreminin kanıtı için bir ödül teklif edildikten sonra ilgisi yeniden uyandı. Carl Friedrich Gauss’a bir mektup yazdı. Bu mektupta sayı teorisinin tercih ettiği alan olduğunu belirtti. Fermat’ın Son Teoreminin genel bir kanıtı için bir strateji belirledi. Bu mektup, 200 yıldır kanıta dair ilk önemli ilerlemeyi içeriyordu. Ancak Gauss bu mektuba asla cevap vermedi.

1829’da Sophie göğüs kanseri olduğunu öğrendi. Buna rağmen çalışmalarına devam etti ve 1831’de elastik yüzeylerin eğriliği üzerine makalesini yayınladı. Ayrıca, ilerleyen yıllarda denge yasalarının ve elastik katıların hareketinin keşfedilmesine yol açan inceleme ilkelerini yayınladı. Sophie Germain 27 Haziran 1831’de göğüs kanserinden dolayı vefat etti.

MATEMATİĞE KATKILARI

1. Sayı Teorisi Çalışmaları:
   • Germain, Fermat’nın Son Teoremi üzerine çalışmalar yapmıştır. Özellikle bu teorem üzerine yazdığı mektuplarla, bu matematik probleminin çözümüne yönelik önemli katkılarda bulunmuştur. Ancak, bu teorem tam anlamıyla Germain tarafından çözülebilmiş değildir.
2. Elastisite Teorisi:
   • Sophie Germain, elastisite teorisine dair önemli katkılarda bulunmuştur. Özellikle esnek cisimlerin matematiksel modellenmesi ve bu cisimlerin deformasyonu üzerine yaptığı çalışmalar, mühendislik ve fizik alanlarında büyük etki yaratmıştır.
3. Dalga Teorisi Üzerine Çalışmalar:
   • Mekanik dalga teorisi üzerine Germain’in yaptığı çalışmalar, matematiksel fizik alanında öne çıkan çalışmalardan biridir. Özellikle matematiksel modelleme ve dalga yayılımı üzerine yaptığı analizlerle tanınır.
4. Analitik Sayı Teorisi:
   • Analitik sayı teorisi, Sophie Germain’in çalışmalarının bir diğer odak noktasıdır. Sayıların analitik özellikleri üzerine yaptığı araştırmalar, matematiksel analiz konularında ileri düzeydeki çalışmalara katkıda bulunmuştur.

Sophie Germain, cinsiyet ayrımcılığına rağmen matematik ve bilim dünyasında önemli bir yer edinmiştir. 19. yüzyıl Fransa’sında, o dönemin genellikle erkekler tarafından domine edilen bilim dünyasında kendine yer bulmuş ve çalışmalarıyla saygı görmüştür. Germain, aynı zamanda matematiksel düşüncenin ve araştırmanın özgürlüğünü savunmuş ve öğrenmeye olan sevgisiyle bilim dünyasında ayakta durmuştur.