Rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler ve rehberlik anlayışındaki gelişme ve değişmeler kpss rehberlik dersine ait önemli konular içinde yer almaktadır. Bu bölümde rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler olan sosyo-kültürel ve ekonomik etmenler, aile yapısının ve fonksiyonunun değişmesi, toplumda nitelikli insan gücü ihtiyacının artması, felsefi ve psikolojik etmenler olarak sıralanmaktadır.
Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Gelişmeler
Kpss eğitim bilimleri rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler içinde ilk olarak Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Etmenler başlığını inceleyelim.
1) Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Etmenler
a. Hızlı Değişim Sonucu Topluma Uyumun Güçleşmesi
- Kültürel alışverişin hızlanması.
- İnanç ve değerlerdeki değişmeler.
- Bilim ve teknolojideki değişmeler.
- Nüfus artışı ve güçler.
- Kuşak çatışmaları.
- Ruhsal bozukluklar.
b. Aile Yapısı ve Fonksiyonunun Değişmesi
- Geleneksel aileden çekirdek aileye geçilmesi.
- Kadının çalışma hayatına girmesi.
- Ailenin görevlerinden bazılarının okula kayması.
c. Toplumun Nitelikli İnsan Gücü İhtiyacının Artması
- İş hayatındaki gelişmeler.
Meslek ve teknik iş bölümlerinin artması.
- Mesleklerin çeşitlenmesi.
2) Felsefi ve Psikolojik Etmenler
a. Demokrasi Düşüncesinin Gelişmesi
- İnsana verilen değerin artmaya başlaması.
- Bireylere tanınan seçme özgürlüğünün artması.
- Karar vermede alternatiflerin çoğalması.
b. Psikolojik Etmenler
- Psikolojinin bulgularının genişlemesi.
- Deneysel yöntemlerin artması.
Rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler bunlardır. Şimdi kpss eğitim bilimleri içindeki rehberlik anlayışındaki gelişme ve değişmelere göz atalım.
Rehberlik Anlayışındaki Gelişme ve Değişmeler
1) Kriz Yönelimli Rehberlik Anlayışı
- Bireye olağanüstü olay ve kriz durumlarında yardım edilir.
- Şimdiki zaman esastır.
Kriz varsa rehberlik başlatılır.
Ayrılık, ölüm, okul değişikliği, şiddete maruz kalma, deprem, cinsel istismar vs.
- En ilkel rehberlik anlayışıdır.
- Kriz yönelimli rehberlik zamanla iyileştirici ve çare bulucuya döner.
2) İyileştirici ve Çare Bulucu Rehberlik Anlayışı
- Bireyin eksik yanları, hatalı davranışları üzerinde odaklanır ve bunları tamamlayıcı rol üstlenir.
- Geçmiş zaman esastır.
- Kriz durumları söz konusu değildir.
3) Önleyici rehberlik Anlayışı
- Muhtemel sorunları ortaya çıkmadan önce kestirilerek tedbirler alınır.
Problemle baş etme yöntemleri, disiplin çalışmaları buna örnektir.
- Gelecek zaman esastır.
4) Gelişimsel Rehberlik Anlayışı
- Çağdaş rehberlik anlayışıdır.
- İçinde bulunulan yaş ve gelişim döneminin gereği olarak yerine getirilmesi beklenen gelişim görevleri üzerine odaklanır.
- Bundan önce sayılan tüm rehberlik anlayışlarını kapsar.
- Temel amaç, bireyin bütünsel olarak gelişmesidir.
- Diğer modeller sadece sorunlu öğrenciler üzerine odaklanırken, bu anlayış tüm öğrencilerle ilgilenir.
- Hayat boyu devam eden bir hizmettir.
- Gelişimsel ihtiyaçlar ön plandadır.
- Ardışık ve esnek bir program vardır.
- Tüm okulun katılımını gerektirir.
- Her gelişim bir sonraki gelişimin ön koşuludur ilkesi vazgeçilmezdir.